MSUV U GOSTIMA: Asocijacija APSOLUTNO
APSOLUTNO SADA: SMRT, KONFUZIJA, RASPRODAJA

10–29. januar 2017. Galerija umjetnina Split

MSUV U GOSTIMA: Asocijacija APSOLUTNO
APSOLUTNO SADA: SMRT, KONFUZIJA, RASPRODAJA

10–29. januar 2017.
Galerija umjetnina Split

Kustoskinja: Gordana Nikolić, Muzej savremene umetnosti Vojvodine

Izložba APSOLUTNO SADA: smrt, konfuzija, rasprodaja predstavlja selekciju video radova i dokumentovanih umetničkih intervencija asocijacije Apsolutno iz Novog Sada, koja je bila aktivna od 1993. godine do 2005. godine. Naziv izložbe reaktuelizuje tri filozofske teme oko kojih se koncentriše većina radova Apsolutno: smrt, konfuziju i rasprodaju, a koje mogu da budu "okidač" za čitanje onoga što je sada. Tri "eshatološka" čina mogu da se čitaju i kao jedna moguća interpretacija novije istorije Socijalističke (Federativne) Republike Jugoslavije (SFRJ)/Republike Srbije.

Asocijacija APSOLUTNO osnovana je 1993. godine u Novom Sadu. Članovi asocijacije su bili Zoran Pantelić, Dragan Rakić (1957-2009), Bojana Petrić i Dragan Miletić (član od 1995. do 2001). Od 1995. godine produkcija asocijacije je potpisivana bez navođenja ličnih imena članova, i kolektiv razvija interdisciplinarni proces rada i medijski pluralizam. Naziv asocijacije – apsolutno – je prilog (a ne imenica), te se često pojavljuje u nazivima radova u igri reči sa namerom da se naglase određena značenja.

Produkcija asocijacije APSOLUTNO proistekla je iz vizuelnih umetnosti, da bi se vremenom proširila na interdisciplinarna istraživanja činjenica iz neposrednog okruženja sa ciljem da se otvore mogućnosti njihovog novog iščitavanja. Ovakav istraživački proces bio je otvorenog karaktera i usmeravan na najrazličitije pojave u okruženju. Projekti su se često realizovali na javnim mestima ili lokacijama posebne namene (npr. brodogradilište, most, groblje, granični prelazi itd.), a u zavisnosti od ideje projekta i u različitim formatima: video, štampani materijali, instalacije, akcije, site specific projekti, audio, web projekti, itd.

Svoju produkciju asocijacija APSOLUTNO je predstavila na brojnim izložbama, festivalima i simpozijumima u zemlji i inostranstvu. U periodu aktivnog rada asocijacije, paralelno je razvijana i kustoska praksa asocijacije APSOLUTNO kroz realizaciju izložbi drugih autora, grupnih izložbi, seminara i radionica. Za svoj rad asocijacija je nagrađivana (Berlin, San Francisko), njihovi radovi se nalaze u zbirkama muzeja savremene umetnosti i kolekcijama privatnih kolekcionara.

Umetnička aktivnost kolektiva prestaje 2005. od kada je iskustvo transferisano i integrisano u nove oblike za kreiranje uslova i propitivanje umetničke produkcije i umetničkog organizovanja (Centar_kuda.org, Novi Sad; VacuumPack, Sombor).
www.apsolutno.net

O umetničkoj praksi asocijacije Apsolutno:

Umetnička asocijacija najdužu i ključnu fazu u svom umetničkom opusu kontekstualizovala je kroz projekat 1995:2000, koji je trebalo da traje do kraja veka ili milenijuma, eksploatišući apokaliptični repozitorijum pseudonauke, imaginacije i histerije u deceniji koja iščekuje milenijumsku bubu. Ironija se sastojala od potpisivanja njihovih projekata brojevima kalendarskih godina (po gregorijanskom kalendaru) i odbrojavanjem unazad – označavanjem broja godina koliko je ostalo do kraja starog i dolaska novog milenijuma.

Međutim, u deceniji koja je nagoveštavala novu Apokalipsu, kraj sveta je u (bivšoj) Jugoslaviji verovatno bio "bliži", kao mogući konačan ishod ili epilog najdramatičnijeg i ekstremnog niza: jugoslovenskih ratova (1991-1999), nasilja i međunarodnih sankcija Srbiji i političke, ideološke i ekonomske transformacije socijalističkog (samoupravnog) sistema i jednopartijske države SFRJ u državu parlamentarne demokratije i (divlje) kapitalističke ekonomije. Asocijacija Apsolutno forenzički registruje lokacije i situacije sa simboličkim i metaforičkim potencijalom u odnosu na svoj društveni kontekst u (post)jugoslovenskom sistemu u tranziciji. Zatečene situacije proglašava apsolutno realnim činjenicama i interveniše pretvarajući "poznato, uobičajeno, ili čak marginalno (…) u nešto neuobičajeno, van svakodnevnog, i što je vredno za istraživanje".

Asocijacija Apsolutno nam opisuje iskustvo produženog kraja jedne utopije, jednog sistema i društva. Iz današnje perspektive, njihova pojava na lokalnoj i međunarodnoj sceni devedesetih godina 20. i početkom 21. veka ostavila je jedinstveni konceptualni inventar kao neku vrstu "vodiča za početnike" kroz ekstremne situacije koje proizvodi (hiper)kapitalizam.

Izložba predstavlja video radove i umetničke akcije:

1. Asocijacija APSOLUTNO, Absolutely Dead, 1995. Video, 8 min.

Asocijacija je 21. septembra 1995. godine sprovela pseudoforenzičku istragu i identifikacija "dva tela" na licu mesta – žutom trakom na kojoj je stajalo obaveštenje "Keep away. Absolutely Dead!" označena su dva prekookeanska broda koja su više godina stajala na brodogradilištu na Dunavu u Novom Sadu (Vojvodina) zahvaćena procesom korozije. Identifikacija zatečenih brodova je obuhvatala precizno beleženje njihovih dimenzija i pozicije, kao i konstataciju njihove apsolutne smrti. Tragovi ili znakovi sa lica mesta koji bi ukazali na uzroke "smrti" brodova nisu bili vidljivi. Stanje ta dva broda je samo simbolični simptom jedne šire političko-ekonomske slike Srbije devedesetih godina. Zapravo, gradnja ova dva broda se zaustavila tokom ratova usled uvođenja međunarodnih sankcija Jugoslaviji, zatvaranja državnih granica, ekonomske katastrofe i pojave hiperinflacije (1992-1994).

2. Asocijacija APSOLUTNO, Dobro veče / Good Evening, 1996. Video, 7 min.

Video rad Dobro veče / Good Evening (1996) i danas ostavlja mračan, ako ne i morbidan, utisak i pored izraženog humora. Autori za ovaj video rad uzimaju istu rečenicu pozdrava na različitim jezicima kao found footage momente uhvaćene preko satelita u Srbiji u kom se televizijski spikeri obraćaju gledaocima na početku vesti u udarnom večernjem terminu. Brzo smenjivanje slika i pozdrava tako obznanjuje izvesnost "večeri" veka i milenijuma i najavljuje mračni završetak za građane Srbije. Video predstavlja jedan od pionirskih primera upotrebe kompjuterske montaže.

3. Asocijacija APSOLUTNO, In the Balkans, 1998. Video, 2,5 min.

Video rad In the Balkans (1998), direktnim i grubim tehničkim procesom transmisije video snimka sa Crnog mora u Bugarskoj i njegovog produkcijskog filterisanja kroz nekompatibilne video standarde (secam/ntsc/pal) preko Istočne Evrope i SAD-a do Zapadne Evrope, stvara naizgled besmislenu i neartikulisanu audio-vizuelnu strukturu, proizvod "šuma" u prevodu između tri standarna sistema. Ovaj video rad na simboličan način predstavlja konfuziju u medijaciji između tri sistema i različite poglede na sliku Balkana uključujuci različite geopolitičke kontekste kroz ovu tehnološku metaforu .

4. Asocijacija APSOLUTNO, Human. Foto akcija markiranja granica u Evropi 1996-1999.

Nekadašnja kruta geopolitička, ekonomska i kulturna razgraničenost Evrope tokom Hladnog rata kao Prvog i Drugog sveta kapitala i danas opstaje u fleksibilnijem modu. Kao potvrda ove demarkacije su, između ostalog, ekonomske migracije ljudi sa evropskog Istoka na Zapad, stroga imigracijska politika Evropske Unije, nearsourcing eksploatacija jeftinih usluga iz susednih zemalja koje ne pripadaju EU (naročito u oblasti informacijske i komunikacijske tehnologije i tzv. kreativnih industrija). Asocijacije Apsolutno je analizirala i komentarisala ovu situaciju u posthladnoratnoj integraciji Evrope u projektu HUMAN (1996-1999). Reč je o umetničkoj akciji u prostorima između "teritorije" Istočne i Zapadne Evrope koji registruje i biopolitički aspekt ove ekonomije nejednakosti. Projekat HUMAN, ujedno, referiše i na lokalnu situaciju u Srbiji devedesetih godina i nemogućnost slobodnog kretanja izvan zemlje kao posledice sankcija, vizne politike i centralizovane kotrole spoljnih granica EU.

5. Asocijacija APSOLUTNO, a.trophy, 2002. Video, 55 min.

Ideja za video rad a.trophy (1999) je nastala baš u vreme 78 dana NATO vojne intervencije na Kosovu i SRJ. Prikazuje scenu iz dokumentarno-umetničkog filma reditelja Petra Lalovića Poslednja oaza snimljenog 1983. godine u oblasti Baranje, današnja Hrvatska. Lalovićev film prikazuje lepotu i diverzitet jednog od najvećih rezervata prirode na balkanskom poluostrvu, koji je ugrozio industrijski i agrikulturni razvoj, kao i čovekovo nepoštovanje prirode. Video preuzima jednu scenu iz pomenutog filma u kom jelen odbacuje rogove i realizuje je u ektenziranom slow motion modu. Simbolički rezervoar ovog video rada kao da se vremenom samo dopunjuje i raste, a sa njim i nova tumačenja. Samo jedna kratka scena iz Lalovićevog filma umetničkim postupkom prevedena je u večnost, u monumentalnu metaforu smrti Jugoslavije i prolegomenu jugoslovenske tranzicije u periferni kapitalizam. Remek-delo jedne ere. Već duhovita igra reči u naslovu rada a.trophy (atrofija [atrophy]; trofej [trophy]) proširuje amplitudu nestalnosti značenja pojmova destrukcije i smrti, koji se pretvaraju u svoju suprotnost.